Versterking van de organisatie

Al een aantal jaren merken we dat de uitvoering van onze gemeente onder druk staat. Dat leidt soms tot vertraging, niet kunnen leveren, met de daarbij behorende irritaties bij inwoners en raad. Eind 2019 hebben de burgemeester en de gemeentesecretaris een presentatie voor de gemeente raad verzorgd, waarin het “ piepen en kraken “ nader is toegelicht. Het liep vast op onderdelen. Voorafgaand aan die presentatie hebben wij een benchmark laten uitvoeren en ons laten vergelijken met andere gemeenten van onze omvang. De conclusie was dat onze gemeente met circa 9 miljoen minder aan personeelsbudget werkt. Deze uitkomst objectiveerde ons gevoel en de gang van zaken.

In 2020 hebben we de raad een keuze document voorgelegd: de Prioriteitennota.  Daarin hebben we beschreven welke werkzaamheden en projecten we wel konden uitvoeren en welke niet. Kiezen en duidelijk maken wat van tafel viel of uitgesteld werd. Bovendien hebben we in de Prioriteitennota beschreven dat we circa 40 fte nodig hadden om alle wensen te realiseren. Daarmee zouden we de basis op orde krijgen, nieuwe taken die zich aandienden kunnen uitvoeren en winnen aan strategische slagkracht die past bij het gewenste 100.000 profiel.

In de begroting van 2021 is wel € 1,5 miljoen beschikbaar gesteld om de uitvoering in de WMO aan te kunnen, bij Vastgoed een aantal basisfuncties te kunnen vervullen en het functiehuis op niveau te brengen. Daarnaast heeft de raad bij de behandeling van de Prioriteitennota 2021 een motie aangenomen over de 100.000 gemeente. Het college kreeg de opdracht een organisatievisie voor te leggen hoe de organisatie kan toegroeien naar een 100.000 gemeente. Gelijktijdig met de kadernota 2022-2025 hebben we deze visie gepresenteerd. Eén van de onderdelen van de visie is strategisch personeelsmanagement: wat is nodig aan menskracht.

Bij de organisatievisie hebben we de volgende eerste indicatie afgegeven:

• Beleidscapaciteit op het gebied van: Werk en Inkomen, Zorg, Maatschappelijke Ontwikkeling, Energie, Verkeer en Vervoer en Veiligheid.
• Uitvoeringskracht om beleid te vertalen naar werkinstructies op het gebied van het sociaal domein en openbare ruimte.
• Verander opgaven in de samenleving: gebiedsmakelaar agrarische visie, milieutaken na invoering Omgevingswet, vroegsignalering schuldenproblematiek.
• Privacy en Informatie veiligheid: zowel op concern niveau als in de uitvoering van het sociaal domein.
• Informatisering, digitalisering en data gesteund werken : zowel in de primaire processen als in de centrale afdeling ICT.
• Woningbouw/vastgoed: projectleiders, makers van bestemmingsplannen, planeconomen
• Ondermijning en veiligheid: medewerkers bij Publiekscentrum voor adresonderzoeken, Bibob breder inzetten.
• Versterking van Communicatie, Inkoop en Facilitair op centraal niveau

De afgelopen maanden hebben we dit verder uitgewerkt. We hebben de inventarisatie van de Prioriteiten nota tegen het licht gehouden, nieuwe taken en opdrachten geïnventariseerd,- waaronder de versnelling van de woningbouw- en kritisch gekeken naar wat nodig is om de basis op orde te brengen, uitstekende dienstverlening uit te voeren en te kunnen werken als een 100.000 gemeente. Wij komen uit op circa 40 fte, die wij de komende jaren willen werven. Voor een deel betaald uit bestaande budgetten, voor een deel door de kosten ten laste te  brengen van het grondbedrijf en voor een deel via de inzet van de reserve integraal voorzieningenbeleid. Dit is nog een grote uitdaging gezien de toenemende krapte op de arbeidsmarkt.
In het onderstaande werken we dit verder uit in vier paragrafen:

1. Een samenvatting van de organisatievisie, zoals eerder gepresenteerd;
2. Een samenvatting van de personele benchmark die eerder is uitgevoerd;
3. Concretisering van de gelden 2021. Hierbij is concreet aangegeven hoe de extra middelen uit de programmabegroting 2021-2024 zijn c.q. worden besteed;
4. Uitwerking toekomstbestendige 100.000+  organisatie: op welke plekken willen we onze organisatie  (gefaseerd) versterken. Het gaat hierbij nadrukkelijk om het versterken van de basis op orde en ook om als organisatie door te groeien naar een 100.000+ organisatie.

Voor de ontwikkeling van de organisatie hebben we een visie opgesteld. Bij de Prioriteitennota hebben we die met u gedeeld. Hieronder geven we een samenvatting.

Oss is een middelgrote woon- en werkstad die richting de 100.000 inwoners groeit. Dat brengt verschillende kansen en uitdagingen met zich mee. We kennen de uitdagingen van een middelgrote stad én die van het platteland. We hebben te maken met een grote diversiteit waaruit een bijzondere kracht voortkomt, maar tegelijkertijd ook veel complexiteit met zich meebrengt. Niet altijd makkelijk, maar vooral een geweldige uitdaging om aan te werken.
De gemeentelijke organisatie van vandaag en morgen koppelt klassieke waarden als betrouwbaarheid, rechtsgelijkheid, rechtmatigheid en verantwoording aan hedendaagse oriëntaties als veerkracht, wendbaarheid, realisatiekracht en nabijheid. We maken nog altijd beleid en voeren dat uit. Maar we doen dat steeds vaker in netwerken. We spelen soms eerste viool, maar moeten ons ook kunnen laten leiden door de samenleving. We doppen onze eigen boontjes, maar doen dat ook graag, en soms verplicht, in regionale verbanden. We moeten het hebben van standaardiseren en digitaliseren, en van maatwerk en mensenwerk. Organiseren als werkwoord is complexer geworden.

We oriënteren ons op:

• We zijn een middelgrote woon- en werkstad die alles in zich heeft. We zijn en- en.
• Basis op orde: we werken aan verbeteringen en vernieuwingen die maken dat de dienstverlening en het werk makkelijk en goed loopt
• 100.000+ gemeente: we willen meer strategische realisatiekracht binnen de gemeente, de regio en het land.

We ontlenen inspiratie aan:

• Het NSOB model (zie organisatievisie). Dit gaat over rollen die de overheid inneemt in samenhang met de samenleving. Het belangrijkste daarvan is dat we als ambtelijke organisatie beter moeten worden in netwerken, faciliteren en overlaten aan die samenleving. Dit staat naast de rollen die we ook hebben en houden op het gebied van rechtmatigheid en de presterende overheid.
• Het Koersdocument 3x3. De kernbegrippen daarin zijn o.a. vakmanschap, samenwerken en werken volgens de bedoeling.
• De Global Goals. Die zijn zo verweven met wat we doen dat ze soms onzichtbaar lijken.

We weten waar we vandaan komen, we kennen onze sterktes en zwaktes, we hebben belangrijke inspiratiebronnen en we weten waar we naartoe willen. In een veranderende omgeving investeren we in:

• Onze besturingsfilosofie en -model: een helder verhaal over lijnmanagement, programmamanagement en zelfmanagement, over opgaven, opdrachtgever\-nemerschap en eigenaarschap, over team, samenwerken en presteren;
• Werken volgens de bedoeling: we trainen onszelf om om te gaan met lastige vragen als “Wat zeggen de regels dat hier moet, en wat is de bedoeling van die regels eigenlijk? Wat helpt hier echt?”;
• Strategische slagkracht: we steunen raad, bestuur en organisatie in het maken en zeker ook vasthouden van een meerjarige koers, passend bij de gemeente en de opgaven waar we voor staan. We investeren in de ontwikkeling van netwerken en lobbykracht, het smeden van coalities in de samenleving, we verzwaren het functiehuis, we breiden formatie uit enzovoort.
• Projectmatig werken: we zijn een sterke, informele en collegiale organisatie die kan winnen aan realisatievermogen door gestructureerde en gedisciplineerder te werken. Voor grote projecten richten we een projectenbureau in.
• Digitalisering en datagesteund werken. Digitalisering is goed voor de dienstverlening aan inwoners en voor de efficiency van werkprocessen. Datagesteund werken maakt dat we betere besluiten nemen. Dit betekent investeren in ICT maar zeker ook in digitale vaardigheden van zowel beleid als uitvoering.
• Strategische personeelsontwikkeling en –planning. De ontwikkeling van mensen is essentieel. Het is essentieel voor de kwaliteit en continuïteit van onze dienstverlening, beleidsontwikkeling, ketensamenwerking of regievermogen. Maar ook omdat we graag een aantrekkelijk werkgever willen blijven. Voor jong en oud, man of vrouw, doorgewinterd ambtenaar of zij-instromer. We investeren in vakmanschap en ontwikkelperspectieven. We investeren in vervanging, gegeven de golf aan uittreders komende 10 jaar;
• Excellente uitvoering en gezonde zakelijkheid. Onze gemeente heeft een enorme kracht, namelijk bevlogen medewerkers doe de ruimte pakken om zelfstandig te werken. Het informele zorgt voor swung, trots en snelheid. We vullen dit aan met zakelijkheid, met afspraken over opdrachtgever en –opdrachtnemerschap, met af en toe stil staan of we dit wel zouden moeten doen. Het optimaliseren en digitaliseren van werkprocessen zorgt ervoor dat we meer tijd hebben voor vernieuwing en complexe vraagstukken. We investeren in uitvoering en ontwikkeling van de cultuur richting meer afspreken, aanspreken en standaards.

En tot slotte is het van belang om te kiezen en te prioriteren. We vragen om prioriteiten te stellen, koersvast te blijven en keuzes in het licht van het lange termijn perspectief te maken. Ook na de versterking van organisatie zal bij nieuwe ambities of nieuwe taken herprioritering nodig zijn.

Medio 2019 is door het bureau Berenschot een benchmark uitgevoerd, waarbij onze formatie en kosten vergeleken zijn met referentiegemeenten. Uitgangspunt daarbij was de begroting 2019. Referentiegemeenten zijn gemeenten die qua omvang, samenstelling, sociale structuur e.d. vergelijkbaar zijn met onze gemeente.

De conclusie uit deze benchmark was:
"De totale apparaatskosten (primair proces en overhead) per inwoner zijn 9% lager dan gemiddeld (= - € 9 miljoen)."  Dit is substantieel te noemen.

Onder apparaatskosten verstaat Berenschot de loonkosten, inhuurkosten, materiële kosten en kosten van taken belegd bij derden (en gecorrigeerd voor opbrengsten uit diensten voor derden).

De lagere apparaatskosten zijn te verdelen in:

• Primair proces (diensten en producten voor burgers): 6% lagere kosten en dit is een bedrag van - €4,7 miljoen.  De beleidsformatie bij cluster Ruimtelijke ordening, WABO en volkshuisvesting liggen hoger dan gemiddeld. Bij de clusters openbare orde & veiligheid, Wmo, Jeugd en kunst/ cultuur/ oudheidkunde liggen de kosten lager.  
• Overhead: 21% lagere kosten en dit is een bedrag van - € 4,3 miljoen.  Aandachtspunten met lagere kosten waren: Informatisering & automatisering, bestuurszaken en -ondersteuning, Financiën & Control en Personeel & Organisatie.

De lagere apparaatskosten zijn dus redelijk gelijk te verdelen over het primaire proces en de overhead. Op beide onderdelen scoren we een stuk onder het gemiddelde.

Andere opvallende zaken uit de benchmark:

• Qua salarisschalen hebben we als gemeente relatief:
  • veel medewerkers in schaal 4
  • veel medewerkers in schaal 10/ 10a en relatief minder in schaal 11 en 12.
• Het ziekteverzuim is hoger dan gemiddeld (5,5% t.o.v.  5,1 %)
• Het begrote opleidingsbudget per medewerker is 18% lager dan gemiddeld

Met de eerder beschikbaar gestelde bedragen in 2021 is hierin een eerste verbeterslag gemaakt.

We hebben naar aanleiding van de benchmark o.a. bij de ruimtelijke afdelingen nader onderzoek gedaan. Dit omdat het ook daar piept en kraakt. Het zelf maken van bestemmingsplannen, de nieuwe omgevingswet, de energietransitie, de hoge ambities zowel in verstedelijking (o.a. woningbouw) als in het buitengebied (transitie landelijk gebied), verklaart een deel van de verschillen. Daarnaast hebben we voor onze manier van werken het traject ‘Meer door anders’ ingezet. Hierbij wordt meer ruimte en vertrouwen gegeven aan inwoners en bedrijven, en nemen we zaken niet meer over, laten het initiatief bij de inwoner en markt maar faciliteren en begeleiden. De nieuwe werkwijze via de intaketafel is een van de resultaten van dit traject.  

In de programmabegroting 2021 is geïnvesteerd in de organisatie met structurele en incidentele middelen  op de volgende gebieden

Een versterking van de organisatie is noodzakelijk. Versterking in kwalitatieve zin, zoals beschreven in de organisatievisie, en ook in kwantitatieve zin. De benchmark en de discussie rondom de prioriteitennota vorig jaar gaf dit ook aan. De versterking van de organisatie is noodzakelijk omdat het op onderdelen in de organisatie “piept en kraakt”. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat de basis op orde is en blijft. Daarnaast is versterking van de organisatie noodzakelijk om goed uitvoering te kunnen geven aan onze ambities en aan wettelijke taken die op ons af komen.
In deze paragraaf geven we de noodzakelijke kwantitatieve versterking aan. In totaal is het op termijn noodzakelijk om de organisatie te versterken met circa 40 fte en circa 8 fte tijdelijk. Een deel van deze uitbreiding kunnen we financieren uit:

• resultaten van kritische beoordeling van lokale en regionale personele budgetten binnen het sociaal domein;
• het grondbedrijf (ten laste van diverse (toekomstige) grondexploitaties);
• de beschikbare reserve IVB.

We beschreven het proces van de afgelopen jaren met de benchmark, de Prioriteitennota en de Organisatie visie. Graag zetten we de inhoudelijke onderbouwing voor de uitbreiding op een rij. De benodigde fte’s dragen bij aan:

• De basis op orde brengen: in een groot aantal gevallen is sprake van te weinig mensen die het werk kunnen uitvoeren, waardoor de uitvoering stagneert en/of we risico’s lopen: denk aan Inkoop, Veiligheid, aan werkzaamheden rond privacy, bij milieutaken, de adresonderzoekers bij Burgerzaken, bij onze kinderboerderij de Elzenhoek, bij de uitvoering van Bibob-onderzoeken en herstructurering woonwagenlocaties.
• Intensivering van beleid/ 100+:
  • De uitvoering van uitstekende dienstverlening al dan niet door nieuw beleid: voorbeelden zijn inspelen op ontwikkelingen in de agrarische sector – zoals stoppende boeren en vrij komende agrarische bebouwing - en de vroegsignalering bij schuldhulpverlening
  • Het vergroten van de strategische beleidscapaciteit in de geest van de organisatie visie/ 100.000 plus. Beleidscapaciteit die bijdraagt aan meer samen met de samenleving en aansluiten bij wat daar gebeurt. Ook beleidscapaciteit die bijdraagt ook lobby-kracht en regionale en bovenregionale samenwerking. Voorbeelden zijn de capaciteit van Mens en Maatschappij.  
  • Tenslotte capaciteit die bijdraagt aan de 100.000 gemeente gekoppeld aan nieuwe taken en ambities: voorbeelden zijn de energie transities, mobiliteitsvraagstukken en grondverwerving/ planeconomie als gevolg van de versnelling woningbouw, het data gesteund werken de komende jaren.

Voor 2 concrete posten vragen we een incidenteel budget voor 2022. Namelijk voor de invoering van de omgevingsvisie/ -wet en voor de uitvoering van de digitaliseringsagenda in het sociaal domein.

Het totaal ziet er als volgt uit:

Structureel:

bedragen *  €1.000

Onderstaand een samenvatting per opgave:

Sociaal domein

Bedragen * € 1.000

Korte toelichting:

Intensivering van beleid

1/2. Bewindvoering en vroegsignalering schuldhulpverlening: we vinden het van groot belang om extra in te zetten op de uitvoering van schuldhulpverlening. De kosten voor bewindvoering zijn fors en groeiend, en lastig te beïnvloeden door de gemeente. Wij hebben het voornemen om met bewindvoerders in Oss en regio een convenant te sluiten en met elkaar kwalitatief goede en passende ondersteuning te bieden. Er zijn inwoners die ook geholpen zijn met budgetbeheer e.d. en waarbij bewindvoering niet (meer) nodig is. Deze nieuwe manier van werken (gezamenlijke gesprekken) vraagt extra capaciteit (0,6 fte) bij het team Schuldhulpverlening. Deze financieren we in 2022 tijdelijk uit de coronacompensatie voor SHV en reserve Participatiebevordering. Sinds 2021 is vroegsignalering een nieuwe wettelijke taak bij schuldhulpverlening. Wij ontvangen hiervoor geen extra Rijksmiddelen. Wij hebben een systeem waarop relevante organisaties kunnen melden als er sprake is van betalingsachterstanden. Wanneer deze signalen er zijn, sturen wij de betreffende inwoner een bericht met het aanbod om hierover in gesprek te gaan. Voor een effectieve aanpak is meer nodig. Wij willen actief op huisbezoek gaan bij de inwoners in de meest problematische situaties. Dit kost 3 fte aan extra capaciteit bij het team Schuldhulpverlening.

3. Ondersteuning gemeenschapshuizen: Het project laagdrempelig ontmoeten "Thuis in de Buurt" bepleit geen radicale breuk met de bestaande praktijk van de wijk- en dorpshuizen. De stichtingsbesturen zetten zich al jaren met ziel en zaligheid om het wijk- of buurthuis zo goed mogelijk te laten functioneren in de gemeenschap. We willen echter ook breder kijken en het gemeenschapshuis nog beter laten aansluiten op de behoeften van de omgeving en die van kwetsbare inwoners. Die stip op de horizon vergt een nieuwe opdracht en ontwikkelpad. Die transitie willen we zorgvuldig begeleiden, aansluitend op wat de besturen zelf kunnen en nodig hebben. Om deze transitie waar te kunnen maken stellen we voor om € 50.000 structurele extra kosten op te nemen. Dit voor extra structurele personele capaciteit om het geheel in goede banen te leiden. Hierbij denken we aan het goed begeleiden en ondersteunen van de vrijwilligers om de veranderopdracht te doen welslagen.
4. Beleidscapaciteit: we hebben extra beleidscapaciteit nodig voor zowel de basis op orde als voor beleidsintensiveringen.Deze capaciteit is nodig voor belangrijke ontwikkelingen binnen programma 1, 2 en 3. Belangrijke ontwikkelingen binnen programma 1 liggen op het gebied van Wonen/ welzijn & zorg, de relatie tussen de omgevingswet en sociaal domein, versterking Zorg en Veiligheid, lokale ontwikkelagenda Wmo, waaronder o.a. gebiedsgericht werken en substitutie.  Binnen programma 2 is er een extra beleidsmedewerker/ projectleider noodzakelijk door diverse wetswijzigingen, ontwikkelingen in samenwerkingsverbanden en lokaal en regionaal beleid. Binnen programma 3 is extra capaciteit noodzakelijk voor het opzetten van regionale netwerken, subsidiebeleid, -beheer en aanvragen, ten behoeve van amateur kunstensector, sturing op grote investeringen, regionale afstemming nieuwe gemeenten in regio etc.  Het tekort aan beleidscapaciteit werd in de benchmark uit 2019 onderbouwd. Twee fte kunnen we binnen bestaande budgetten realiseren.

Basis op orde (5 tot en met 8)
Voor 3 noodzakelijke formatie-uitbreidingen hebben we zelf financiële ruimte binnen de begroting gevonden. Deze willen we inzetten voor een kwaliteitsmedewerker Werk & Inkomen om te komen tot een goede vertaling van beleid naar de uitvoering. Daarnaast willen we een extra consulent schuldhulpverlening aantrekken om taken op dit gebied duurzaam goed te kunnen uitvoeren. Dit zijn taken die nu door een inhuurkracht met inzet van tijdelijke middelen worden uitgevoerd. Een kwaliteitsmedewerker die actief aan de slag gaat met de AVG is noodzakelijk. Er is veel te weinig capaciteit en kennis binnen het sociaal domein met betrekking tot AVG, privacy en ook DPIA’s uit te voeren. Onder de AVG is dit verplicht. Daarnaast hebben we een agenda voor datagesteund werken en digitalisering sociaal domein opgesteld. Die vereisen voorzieningen met betrekking tot gegevensuitwisseling en privacy. Een accenthouder/ kwaliteitsmedewerker voor dit onderwerp voor het hele sociale domein is een deel van de oplossing. Daarnaast is extra capaciteit nodig in de vorm van de privacy officer (zie onderdeel dienstverlenende organisatie).

Incidentele claim

1. Projectleider digitalisering

We denken dat digitalisering een belangrijke bijdrage kan leveren aan het behalen van maatschappelijke doelen. Op het gebied van digitalisering ligt er een grote uitdaging binnen het sociaal domein, ook in vergelijking tot andere gemeenten van vergelijkbare omvang. Daarom is gewerkt aan een visie op digitalisering binnen het sociaal domein met daarbij een meerjarenagenda. De pijlers daarin zijn een digitaal portaal voor inwoners, een regie/clientvolgsysteem voor professionals, dataficering in de vorm van een dashboard voor het sociaal domein, het verminderen/vereenvoudigen van administratieve handelingen en het automatiseren/digitaliseren van gestandaardiseerde processen en continue werken aan de onderliggende structuur en cultuur. Uitvoering van de meerjarenagenda vraagt daarmee ook de komende jaren inzet van een projectleider. Het bedrag is nodig om voor 3 jaar een projectleider in te kunnen huren.

Ruimtelijk- economisch domein

Bedragen * € 1.000

* betaald uit het grondbedrijf

Korte toelichting:

Intensivering beleid/ 100+

1. Strategisch adviseur Mobiliteit: Oss ontwikkelt zich verder en op den duur zullen de overgangen met het spoor (traject spoorzone) en overige infrastructuur een steeds groter knelpunt vormen en de aantrekkelijkheid en leefbaarheid onder druk zetten. Hier zullen we tijdig op moeten anticiperen en samen met de juiste partners (Rijk, provincie, regiogemeenten, NS, prorail etc), goede oplossingen zoeken en in gang gaan zetten. Hiervoor is de strategisch adviseur mobiliteit noodzakelijk. Dit laatste is een langdurig traject waarbij de opgave geagendeerd moet worden bij de provincie, rijk, prorail, NS etc.
2. Energietransitie / Warmtetransitie: Voor de uitvoering van de energietransitie en de warmtevisie is 2,5 fte in 2022 en vervolgens 3,5 fte jaarlijks extra nodig. Dit is nodig om onze ambities te kunnen realiseren. Nog onduidelijk is of er geld van het Rijk hiervoor komt (structurele financiering komt mogelijk pas na vormen nieuwe kabinet).
3. Milieutaken: De laatste jaren is sprake van een toename van het aantal bouwvergunningen en het aantal RO-procedures. En zetten we in op verbetering en versnelling van afhandeling van de procedures (o.a. integrale afweging via proces intaketafel). De Taskforce wonen & werken en andere bestuurlijke opgaven (de transities in het ruimtelijke domein) zorgen daarnaast voor een forse toename van werk en werkdruk op alle milieuadviestaken: bodem, geluid, lucht/geur, archeologie maar ook Water(Riolering), Fauna(groen) en  BAG en Bouwbesluittoets. Met de extra capaciteit op milieutaken borgen we de noodzakelijke en wettelijke dienstverlening.
4. Projectleider woonwagens: Voor de uitvoering van het recent door uw Raad vastgestelde woonwagenbeleid zal de projectleider Woonwagenzaken naast een coördinerende rol voor alle betrokkenen extern en intern tevens hét aanspreekpunt zijn voor de concrete uitvoering.
5. Adviseur Meanderende Maas: Samen met Rijkswaterstaat, Waterschap en andere gemeenten participeren we in dit programma. Voor dit programma is extra capaciteit noodzakelijk, een adviseur Meanderende Maas, die de rol van projectleider van Osse deelprojecten op zich neemt en deelnemer is in het team Meanderende Maas.
6. Toezichthouder Groen, water en ecologie: De aandacht voor groen en natuur is flink toegenomen. Oss heeft veel geïnvesteerd in de aanleg van natuurgebieden (Landerij van Tosse, Spaanderstraatsche Akkers, Visie Geffen-Oss). De realisatie en het onderhoud van de natuurgebieden hebben we uitbesteed aan Stichting Landschapsbeheer Oss (één van de grootste vrijwilligersorganisaties van de provincie). In de uitvoering missen we een aanspreekpunt en toezichthouder(opzichter). De opzichter is de schakel tussen uitvoering en beheer.
7. Landbouwvisie en uitvoering VAB: naar verwachting gaat voorjaar 2022 de landelijke beëindigingsregeling veehouderij open. Dat levert voor de gemeente veel extra werk op, zoals beschreven is in de agrarische visie. Het betreft een doelgroep van circa 400 vergunning die komende jaren besluiten te stoppen of door te gaan. Bedoeling is om de kosten zoveel mogelijk via leges en andere kostenverhaal te financieren. Voor het jaar 2022 is 1 fte nodig. Voor het jaar daarna is 1 fte extra nodig voor aanvullende advisering vanuit  ruimtelijke ordening. Voor de overige noodzakelijke formatie komen de kosten deels ten laste van leges. Welk deel is nog niet in kaart en wordt volgend jaar uitgewerkt.

Daarnaast zorgen nieuwe, gewenste en ongewenste soorten voor extra aandacht. Denk aan de introductie van de bever die zo voorspoedig gaat dat het weer negatieve effecten geeft, of de bestrijding van de nieuwe, ongewenste soort als de Japanse Duizendknoop.

8. Strategisch beheer IBOR: Er komen steeds meer bestuurlijke uitdagingen/ vragen die buiten de gebruikelijke  gebieden (wegen, groen, riolering) van de openbare ruimte liggen. We zien meer en meer een (terechte) verschuiving van techniek naar gebruik. Denk hierbij aan Omgevingswet, ongediertebestrijding, markten, kermissen en evenementen, terrassen, handhaving etc. Daarnaast zien we voor de bestaande opgaves wegen, groen en riolering in toenemende mate dat het tactisch beleid blijft liggen. Een strategisch adviseur bij de afdeling IBOR is noodzakelijk om voor deze grote en sterk uitvoerende, technische afdeling de beweging naar de rechterkant van het NSOB model te maken.
9. Beleidsontwikkeling verkeer: Met de grote ambities (Taskforce wonen & werken, transities in ruimtelijke domein etc) zien we een toename van de noodzakelijke verkeerskundige ondersteuning vanuit de uitvoering op bestuurlijke opgaves (o.a. Noordelijke Ontsluitingsweg, Hertogensingel, Oss West). Ook is vanuit de uitvoering ondersteuning nodig bij het opstellen van een nieuw Mobiliteitsplan en Parkeerbeleidsplan.

10/ 11/12/13/17. Gezien de grote opgave is het belangrijk om de capaciteit uit te breiden op:

• Planeconomen: Voor een goede calculatie en bewaking van projecten, inclusief onderbouwen van anterieure overeenkomsten. Deze uitbreiding is deels nodig voor de basis op orde en deels gekoppeld aan de gestelde ambities.
• Strategisch grondverwerver: vanuit de ambities wordt ingezet op actievere grondpolitiek en dit noodzaakt het versterken van de formatie met een strategisch grondverwerver, die de belangen van de gemeente goed weet te vertegenwoordigen;
• Projectleider Oss West: dit is een langdurig project. Een stevige projectleider is daarbij erg belangrijk.

Deze extra kosten kunnen betaald worden uit de projecten (ze verdienen zich op termijn terug uit de inkomsten van deze projecten).

Basis op orde/ wettelijke taak

14. Milieutaken overheveling taken: Door de omgevingswet veranderen de milieu- en bodemtaken van de gemeente structureel. Daar waar in het verleden het rijk de regels bepaalden en ook het beheer deden (bruidsschat) , moeten deze taken nu door de gemeenten worden gedaan. Daarnaast komen er vanuit de provincie bodemtaken over. Het Rijk en de Provincie geven nog steeds geen duidelijkheid over financiering van deze taken. Het betreft dus overheveling van wettelijke taken  (voor bodem en geluid). We stellen voor om 1 fte uit te breiden voor het jaar 2022 omdat we hiermee structureel aan de slag moeten. Principieel vinden we dat er gelden vanuit de provincie en het Rijk overgeheveld moeten worden voor deze extra taken. Als deze gelden komen willen we hiermee de taken structureel financieren, komt dit geld niet dan wordt dit volgend jaar een reguliere 3 O ontwikkeling.
15. Technisch medewerker Elzenhoek: Door hoge werkdruk die hoort bij de 24/7 taken van Elzenhoek is een extra technisch medewerker noodzakelijk om de bezetting rond te krijgen.
16. Incidenteel vervroegd uitzetten vacatures RO: Om de noodzakelijke kennis binnen de organisatie vast te houden binnen ruimtelijke ontwikkeling is een incidenteel budget nodig om tijdig nieuwe collega’s te kunnen werven, voordat anderen de organisatie verlaten (i.v.m. pensionering).  

Incidenteel ten laste van reserve IVB
We hebben reeds eerder een bedrag van € 3,1 miljoen gestort in de reserve IVB. Dit voor versnelling van de grote opgave die hier ligt. Om deze versnelling extra vorm te geven maken we binnen deze reserve ruimte vrij voor een extra adviseur jeugd/ cultuur/ erfgoed en voor projectleiders voor de uitvoering van projecten (inclusief projectleider voor de gebiedsontwikkeling Golfbad).  

Incidentele claim voor de omgevingsvisie/ -wet
We vragen ruim € 1,1 miljoen extra voor de implementatie van de omgevingsvisie/ - wet. Dit voor de komende twee jaar (2022/ 2023). Dit is nodig voor:

• vanaf 2022 starten we met het omzetten van bestemmingsplannen naar omgevingsplannen. De gemeente heeft onverkort de Rijksregels overgenomen maar na 2022 gaan we de regelgeving meer aanpassen aan de lokale situatie in Oss. Dit  heeft gevolgen voor de taakvelden Milieu, Riolering, Mobiliteit en Groen, Water en Ecologie. Verwacht wordt dat na een paar jaar de hoeveelheid werk afneemt door ervaring. De afstemming tussen rijksregels en eigen wet- en regelgeving zorgt voor tijdelijke extra werk.
• Er moeten toepasbare regels worden opgesteld. Vanaf de invoeringsdatum sluiten gemeente verplicht aan bij het landelijke DSO (Digitaal stelsel omgevingswet). Voor de publicatie  van plannen en voor het aanvragen van vergunningen en doen van meldingen. Gemeenten moeten er voor zorgen dat de eigen informatie via het loket zichtbaar is én actueel blijft. Het is de bedoeling van inwoners zoveel mogelijk zelf via het loket kunnen checken of een vergunning nodig is en welke vereisten daaraan gesteld worden. Dat kan door het invoeren van zogenaamde vragenbomen of  toepasbare regels. Naarmate wij ons omgevingsplan ontwikkelen, kunnen we ook meer regels omzetten in toepasbare regels zodat de dienstverlening zo optimaal mogelijk is (natuurlijk blijft persoonlijk contact ook mogelijk).
• Voor het opstellen van het Omgevingsplan is voor de periode van twee jaar extra capaciteit noodzakelijk.

Dienstverlenende Organisatie

Bedrag * € 1.000

Korte toelichting:

1. Veiligheid/ beleidsadviseur: taakverzwaring en -verbreding hebben er toe geleid dat team Veiligheid niet kan opereren zoals gewenst bij een 100.000 gemeente. Daarnaast is er te weinig uitvoeringskracht voor de AOV (ambtenaar openbare orde en veiligheid) taken. Tevens is de samenwerking en afstemming met zorg en handhaving niet meer weg te denken, nu er steeds meer verwarde personen zijn die dreigen te ontsporen.  Eenduidig beleid, afgestemde doelstellingen, vergaande samenwerking, inzetten op een stevig regionaal netwerk en versteviging van de crisis- en rampenbestrijding is waar we de capaciteit voor willen gebruiken.
2. Bibob- coördinator: de ontwikkelingen in de samenleving geven aanleiding om op diverse onderdelen van het overheidshandelen veel alerter te zijn op gebied van ondermijning. Dat gaat over vergunningverlening, handel in vastgoed,  subsidiestromen, inkoop/ aanbestedingen. De huidige bezetting is te gering en de kwetsbaarheid door afhankelijkheid van een persoon is te groot. Het vergt extra capaciteit.
3. Chief data officer: deze functie heeft een sleutelrol als het gaat om data. In onze organisatie kennen we deze rol nog niet en dit is dan ook een nieuwe ontwikkeling in het zogenaamde CIO stelsel. Het data-volume groeit exponentieel en er moet daarom iemand zijn die zich zowel richt op het waarde onttrekken aan die data, als het beheersen van de risico's, bijvoorbeeld in het geval van datalekken. Ook het signaleren en implementeren van nieuwe wetgeving zoals WOO, SOR, WEB, WEP etc.
4. BI consultant: is de 'linking pin' tussen technische rollen en de rollen in de business op operationeel niveau. Vertaalt de informatiebehoefte naar technische specificaties. Neemt het ontwerp, de bouw en het  onderhoud van data en de kubussen onder zijn hoede en zorgt ervoor dat daarin essentiële analysefunctionaliteit wordt ingebouwd. Begrijpt de business en ook de techniek.
5. Data- analist/ business analist: is een belangrijke gebruiker van BI systeem. Hij werkt nauw samen met de BI-consultant. Hij/zij vormt de schakel tussen het analyseren van data, het ontwikkelen van rapportages en dashboards en het geven van advies. Maakt de belangrijkste rapporten dashboards en zorgt voor ad-hoc analyses voor management en beleid.
6. Communicatie: Project communicatie verzorgen van relevante projecten. Senior rol vervullen in de afdeling en in de contacten met stakeholders. Bedragen leveren aan de 100.000 gemeente profilering.
7. Senior facilitair medewerker: deze is nodig voor kantoor gerelateerde facilitaire diensten, inkoop en contractmanagement e.d. Een senior medewerker die de regie- organisatie verder vorm kan geven is noodzakelijk om de komende jaren in het hybride kantoorconcept te blijven faciliteren.
8. Privacy officer: een privacy officer is concernbreed noodzakelijk voor het coördineren van de accenthouders, het geven van interne scholingen, organisatievraagstukken uit audits oppakken en uitvoering van de AVG aanjagen en bewaken. De aangestelde FG (functionaris gegevensbescherming) kan dit niet alleen en dit past ook niet in het takenpakket van de FG. Mede gezien de vele samenwerkingen met andere organisaties (zoals Ons Welzijn, politie, waterschappen en omgevingsdienst etc) en de daarbij horende gegevensuitwisseling is het noodzakelijk dat we verankeren dat we in onze werkwijzen de privacy van inwoners respecteren.
9. Adres- en identiteitsonderzoeken. Adres onderzoeken zijn noodzakelijk om illegale bewoning, overbewoning op te sporen. Hiermee dragen we bij aan de leefbaarheid in de wijken. We werken bij deze onderzoeken samen met de Belastingdienst en andere organisaties. Bovendien dragen de onderzoeken bij aan de kwaliteit van onze Basis registraties. Uitvoeren van kwaliteitscontroles, herstellen van eventuele fouten en ervoor zorgen dat de kwaliteit van de BRP voldoet aan de eisen die hieraan worden gesteld.  De nieuwe medewerkers volgen ontwikkelingen en (wets)wijzigingen op het vakgebied. Ze analyseren data, adviseren en passen tijdig bestaande procedures en processen aan of stellen nieuwe op.
10. Versterking inkoop: Strategisch adviseur en gesprekspartner voor bestuur en het management (en de lokale markt) op het gebied van inkoop en aanbestedingen. Vertalen van klantwensen naar concrete, realistische inkoop- vraagstukken.  Adviseren over een rechtmatig proces van aanbestedingen (actueel houden juridische kennis) en daarbij oog houden voor efficiënte en effectieve inkoop. Opstellen organisatiebreed strategisch inkoopbeleid, opstellen kaders en formuleren en implementeren van verbetervoorstellen, het uitvoeren van inkoopanalyses en het opleiden van decentrale inkopers (inkoopteam). Het inkoopvolume van Oss bedraagt € 100 mln. Het selecteren van de juiste partners en onderhouden van de relaties (contractmanagement) geeft "value for money". Door een professionele en stevige inkoopfunctie kunnen politieke/ maatschappelijke en ambtelijke doelstellingen beter gehaald worden. De inkoop-formatie (onderzoek Berenschot 2019) is onvoldoende en mist daardoor strategische slagkracht voor een doelmatige, business- gedreven inkoopfunctie passend bij de Osse ambities.