Programma 8. Aantrekkelijk wonen in Oss

We willen een vitaal en multifunctioneel buitengebied behouden, waarin een nieuw en duurzamer evenwicht tussen productiegebied en leefgebied ontstaat. Met een daarbij passende verbinding tussen stad en ommeland. Ons buitengebied is groot, gevarieerd en natuurrijk. En daarmee aantrekkelijk voor wonen, werken en recreëren. Maar juist daar spelen ook de grote “het moet echt anders”- transities met betrekking tot klimaat, energie en landbouw. Want daar is ruimte. Dat leidt tot botsende belangen en maatschappelijke spanningen zoals over waterveiligheid, windmolens en de landbouwmaatregelen.
Daarbij moeten we schakelen op 2 assen. Horizontaal hebben we het over de benutting en verdeling van de ruimte. In de verticale kolom hebben we te maken met de effecten van het gebruik op lucht, water (boven en onder de grond) en bodem. Die op hun beurt onder meer gezondheid en veiligheid raken.
We moeten keuzes maken voor beide assen afzonderlijk en vanuit hun onderlinge interactie. Niet alleen in ons eigen belang, maar ook in dat van de generaties na ons. Dit vraagt grote veranderingsbereidheid.

De richting is verkend
In de afgelopen jaren hebben we op de verschillende deelonderwerpen de richting verkend. We hebben dat in zorgvuldig overleg gedaan met belanghebbenden, belangenorganisaties en de gemeenteraad. Tegelijkertijd hebben we daarbij aangegeven hoe we onze rol zien, mede in relatie tot het veld. In uitvoeringsprogramma’s hebben we aangegeven hoe en wanneer wij denken daaraan invulling te geven. Dit vraagt meer middelen en mankracht dan waarover we beschikken. Het alternatief is dat we zo nodig onze ambitie aanpassen aan onze mogelijkheden.

Gebiedsvisie Vitaal Buitengebied
In de Gebiedsvisie Vitaal Buitengebied hebben  we deze onderwerpen en andere die spelen, gebundeld binnen het grotere geheel van het totale buitengebied. Deze gebiedsvisie is de eerste van de drie deelvisies die later dit jaar worden samengesmeed tot de Omgevingsvisie voor onze gehele gemeente. Daarmee staat de koers naar een integrale aanpak om te komen tot een vitaal buitengebied in de steigers.

Waterveiligheidsprojecten
Al lang wordt gewerkt aan de planvorming voor verbetering van de waterveiligheid in ons gebied. Onlangs, nota bene middenin de zomer, maakte het buiten de oevers treden van de Maas duidelijk hoe concreet dichtbij de urgentie daarvan is. Het project Meanderende Maas gaat op weg naar de uitvoeringsfase die naar verwachting in 2023 start en tot 2028 loopt. Vooruitlopend daarop wordt dit jaar gestart met de werkzaamheden voor de meander Diemen-Deden. Naderende uitvoering roept reacties op zoals ten aanzien van het verkeer op dijk en de kademuur in Ravenstein. Het dijkenproject Ravenstein-Cuijk wordt verder uitgewerkt. En mogelijk start een nieuw traject voor Lith – Bokhoven.

Transitie van de landbouw
De transitie van de landbouw is een veelbesproken onderwerp op Rijks- en Provincieniveau. We verwachten nieuwe keuzes met consequenties voor gemeenten. Ons beleidskader wordt gevormd door mn. het Bestemmingsplan Buitengebied, de ‘Visie op de toekomst van de landbouw in Oss’, het “Beleid voor vrijkomende agrarische Bedrijven en bedrijfsbebouwing” en komt met andere opgaven samen in de Gebiedsvisie Vitaal Buitengebied. De transitie is primair aan de sector zelf maar vraagt adequate begeleiding en ondersteuning door de overheid. Daarover zijn wij in gesprek met de sector. Van het totale Osse grondgebruik is 68% voor landbouw. Dat betekent dat de agrarische sector een belangrijke rol speelt in de opgaven voor klimaat (energie, water, bodem en lucht) en biodiversiteit (zie programma 5).

Recreatie & toerisme
Sinds eind 2020 werken we vanuit onze nieuwe visie op recreatie & toerisme aan het versterken van de infrastructuur. Met de COVID19 crisis is dit èn wenselijk voor herstel van de sector èn voor het accommoderen van de toegenomen vraag naar ontspanning, recreatie en toerisme in eigen omgeving. De aandacht voor routes staat daarin centraal. Daar werken we ook in regionaal verband aan. We zijn samen met onze stakeholders de campagne “Bij ons om de hoek” gestart, die ook in 2022 doorloopt. Met vijf andere gemeenten rondom de Maas verkennen we een nieuwe regionale samenwerking, die hopelijk meerjarig vorm krijgt. Daarnaast faciliteren we, waar dat kan, initiatieven om het aanbod van aansprekende R&T-voorzieningen te versterken, zoals de Geffense Plas; Lithse Ham, Jachthaven de Groot, de Bierbrouwerij Oijen, Alle Straaten en Hoessenbos.

Maashorst
Dit jaar wordt de nieuwe koers voor de Maashorst concreet waarover al lang wordt gesproken. Doel daarvan is dat de organisatie beter afgestemd wordt op de verschillende ambities van de deelnemende gemeenten, Staatsbosbeheer en Waterschap. Daarmee wordt de samenwerking in Maashorst-verband anders. Die houdt voor Oss in dat we gemeenschappelijke activiteiten inkopen via een dienstverleningsovereenkomst bij de nieuw te vormen fusiegemeente Uden-Landerd, die in haar nieuwe organisatie een programma-organisatie voor de Maashorst opzet. Wij richten ons nadrukkelijker op de ontwikkeling van Herperduin via drie hoofdsporen: verbetering van de natuurkwaliteiten doorzetten; benutten van kansen voor recreatie & toerisme rondom Herperduin, zoals mogelijk een recreatieve poort bij Hoessenbosch; Herperduin meer verbinden met de Maas qua recreatie en natuur.
De natuureducatie maken we tot onderdeel van een nieuwe aanpak om jongeren meer te betrekken bij  onze lokale maatregelen gericht op de klimaatverandering in brede zin.

We hebben in 2020 de bezuinigingsopgave gerealiseerd die er lag voor de Maashorst. Ook structureel ramen we de kosten op een lager niveau. De definitieve omvang van de bezuiniging wordt duidelijk bij de besluitvorming later dit jaar in de gemeenteraad wat zich ook zal vertalen naar de dienstverleningsovereenkomst.

Erfgoed
We hebben de afgelopen jaren samen met het erfgoedveld hard gewerkt om het erfgoed naar een hoger niveau te tillen. Onder het motto “Toekomst voor O(n)ss erfgoed. Om zuinig en trots op te zijn en om door te vertellen” zijn veel mooie initiatieven genomen en activiteiten opgezet. Erfgoed leeft in onze gemeente, wat tot uitdrukking komt in allerlei activiteiten en initiatieven waar eigenaren, het erfgoedveld, het Stadsarchief en wij aan werken. Om goed onze rol en inzet te kunnen beoordelen, hebben we een actueel en toekomstgericht beleidskader nodig. Daarover hebben we gesproken met het erfgoedveld en op basis van een concept-visiedocument hebben we input opgehaald bij de Opiniecommissie. De beleidsmatige aanpak heeft draagvlak. Daarin trekken we de lijn door die de afgelopen jaar met succes in gang is gezet. Dit wordt vertaald in een door de gemeenteraad vast te stellen meerjarig beleidskader met een nader uitgewerkt uitvoeringsprogramma. Daarin wordt prioriteit gegeven aan het op orde brengen van de basis. Ook worden keuzes gemaakt in projecten die we oppakken en wanneer. Onderdeel daarvan is ook de deelname aan de Zuidwaterlinie-Alliantie die een nieuwe fase ingaat. Samen met ons erfgoedveld willen we middels de Stelling Grave – Ravenstein de Zuiderwaterlinie beter beleefbaar maken in ons gebied.

Realistische ambitie
We zien veel mooie initiatieven in het buitengebied die we zo goed mogelijk ondersteunen. Daar spelen wij op in, ook pro-actief. Dit past in de aanpak zoals wij die voor de eerstkomende jaren zien. Binnen de gestelde kaders willen wij zorgen dat het brede veld van stakeholders de gewenste richting op beweegt. Door te stimuleren, te faciliteren, te begeleiden en waar nodig bij te sturen. Vanuit het besef dat wij naast de ruimtelijke en toezichtstaak maar beperkt over knoppen beschikken voor directe sturing.
Naast de basis op orde brengen, willen we ruimte en ondersteuning geven aan innovaties en ontwikkelingen die ons buitengebied vitaler maken o.m. door het benutten van koppelkansen.
Feit is dat er veel uitdagingen op het ruimtelijke domein afkomen, met name ook in de back office-afdelingen, die strijden om voorrang. We nemen daarom ook extra capaciteit op in deze begroting voor de landbouwvisie en de uitvoering van de VAB. Het gaat om 2 fte. We lichten dit verder toe in het hoofdstuk Versterking van de organisatie.

• We zorgen voor een integrale aanpak gericht op vitalisering van het buitengebied
• We spelen adequaat in op de transitie landbouw
• We ontwikkelen een nieuwe aanpak van de Maashorst-samenwerking
• We versterken de infrastructuur voor recreatie en toerisme
• We behouden en maken ons erfgoedbeleid meer beleefbaar